Tapu alım satım işlemlerinde dikkat edilmesi gereken pek çok detay bulunur. Satışı yapılacak olan gayrimenkulün piyasa değerinin en doğru ve adil şekilde belirlenmesine yardımcı olan detaylardan biri de rayiç bedelidir. Arsa ve konut rayiç bedeli, krediyle yapılacak satın alma işlemleri öncesinde verilecek kredinin doğru hesaplanabilmesi için bankalar tarafından da talep edilir. Peki rayiç bedel nedir, nasıl hesaplanır ve tapu rayiç bedel hesaplama işlemleri esnasında nelere dikkat edilmesi gerekir, biliyor musunuz? Bu sorularla ilgili tüm detayları bu yazının devamında bulabilirsiniz.
Rayiç Bedeli Nedir?
Emlak ve arsa alım satım işleriyle ilgilenen herkes, rayiç bedel kavramıyla karşı karşıya gelir. Ticarete konu olan konut ya da arsanın satış fiyatı belirlenirken kullanılan rayiç bedel kavramı, kimi zaman kafa karışıklıklarına yol açabilir. Peki rayiç bedeli ne demek?
Gayrimenkul ticaretinde dikkat edilmesi gereken en önemli noktalardan biri, konutların piyasa değeridir. Serbest piyasa koşullarına göre konutların doğal birer değeri bulunur ve devlet kuruluşları, adil bir rekabet ortamı oluşması amacıyla bu değerleri kontrol altında tutar. Rayiç bedeli ise bir gayrimenkulün satışının değerlendirildiği dönemdeki piyasa değerini ifade eden bir kavramdır.
Rayiç bedel metrekare başına hesaplanır ve hesaplamada gayrimenkulün konumu, ev sahibine sunacağı avantajlar, yaşam kalitesine etki eden iç donanımı gibi konular da değerlendirmeye alınır. Bu değerlendirme sonucunda söz konusu olan konutun kaç paraya satılmasının adil olduğu belirlenir.
Konutlar için belirlenecek rayiç bedeli Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından aylık olarak açıklanan Konut Fiyat Endeksi’yle karıştırılmaması gerekir. TCMB’nin açıkladığı KFE, benzer özelliklere sahip konutların fiyat aralıklarını belirler. Rayiç bedel ise doğrudan satılması düşünülen konut için yapılan hesaplama sonucunda ortaya çıkar. Rayiç bedel hesaplaması yapan kuruluşlar, devletin KFE çalışmasından faydalansa da KFE’deki bedel, rayiç bedel değildir. Rayiç bedelin ayrıca hesaplanması gerekir.
Konut Rayiç Bedeli Nasıl Hesaplanır?
Rayiç bedel hesaplama, konut sahiplerinin ya da konut satın almak isteyen kişilerin en çok merak ettiği işlemlerden biridir. Peki emlak rayiç bedel hesaplama işlemleri nasıl yapılır? Bu konuda bilmeniz gereken öncelikli nokta, rayiç bedelin konut sahipleri tarafından resmi olarak hesaplanamayacağıdır. Konut sahipleri, satmak istedikleri gayrimenkulün yaklaşık rayiç bedelini çeşitli işlemlerle hesaplasalar da resmi rakamı belirleme yetkisi yasal kuruluşlardadır. Yalnızca il valilikleri tarafından belirlenen komisyonlar, resmi rayiç bedel belirleyebilir. Kişisel hesaplamalar, herhangi bir yasal geçerlilik taşımaz.
Bu komisyonların rayiç bedel hesaplarken kullandıkları yöntem ise şu şekildedir:
- Satılacak konut ya da arsayla aynı muhitte bulunan, benzer özelliklere sahip üç konut ya da arsa belirlenir.
- Referans alınan konut ya da arsaların güncel değerleri toplanır.
- Referans alınan örneklerin metrekareleri toplanır.
- Elde edilen toplam bedel, toplam metrekareye bölünür.
- Çıkan sonuç, bedeli çıkarılacak olan konut ya da arsanın metrekare başına düşen rayiç bedelidir.
- Elde edilen sonuç, satılacak gayrimenkulün metrekare cinsinden alan ölçüsüyle çarpılır ve rayiç bedeli olarak resmi şekilde raporlanır.
Rayiç Bedel Hesaplanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Satmak ya da satın almak istediğiniz bir gayrimenkulün rayiç bedelini yaklaşık olarak öğrenmek için kendi hesaplamalarınızı yapmak isteyebilirsiniz. Bu durumda yanıltıcı pek çok faktörle karşılaşabileceğinizi göz önünde bulundurmanız gerekir. İlk olarak, referans konut ve arsa belirlemede valilik kriterlerini tutturmanız ve bu referansların gerçek bedellerini öğrenmeniz çok zordur. Bu bilgileri hatalı şekilde değerlendirmeniz ise yanlış bir sonuç elde etmenize yol açar.
Rayiç bedelini kendiniz hesaplamak yerine sorgulama yoluyla öğrenmeyi tercih edebilirsiniz. Bir konut ya da arazinin rayiç bedelini öğrenmek son derece kolaydır. E-devlet üzerinden sorgulama yaparak istediğiniz tapunun rayiç bedeline ulaşabilirsiniz. Ayrıca söz konusu konut ya da arsanın bulunduğu ilin Tapu ve Kadastro Müdürlüğü ile iletişime geçerek de güncel rayiç bedeli hakkında bilgi alabilirsiniz.
Kredi ve tapu satış işlemlerinde rayiç bedelini doğru şekilde beyan etmeniz büyük önem taşır. Yanlış beyanlar, suç olarak değerlendirilir ve cezaya tabidir. Haksız kazanç elde etme suçu kapsamında değerlendirilen yanlış rayiç bedel beyanı tespit edildiğinde, mükellefe para cezası verilir. Eksik beyan edilen rakam da ayrıca tahsil edilir.
Satın aldığınız konutları kiraya vermek istiyorsanız, Konuk.io’ya üye olabilirsiniz. Böylece farklı platformlardaki kiralık ilanlarınızı, rezervasyon ve ödeme alma işlemlerini tek merkezden kolayca yönetebilirsiniz.
