Konut kiralama sürecinde, tarafların hakları, sorumlulukları ve yükümlülükleri yasalarla güvence altına alınıyor. Konut kira tutarının belirlenmesi ve yıllık yapılan artışlar ekonomik konjonktüre göre dönemsel olarak ek düzenlemelere tabi olabiliyor. Mülkünüzü kiraladığınızda enflasyona karşı koruma sağlanabilmesi adına kira bedeli her sözleşme döneminde artışa gidiliyor. Söz konusu kira artış oranına ilişkin düzenlemeler, sözleşmeler hukuku ve borçlar hukuku esaslarına ya da dönemsel olarak geçerli olan uygulamalara göre gerçekleştiriliyor. “Kira artış hesaplama nasıl yapılıyor?” sorusunun yanıtını ve kira artış hesaplama sürecine ilişkin tüm detayları içeriğimizde bulabilirsiniz.
Ev Kirası Artışı Neye Göre Belirleniyor?
Konut ya da iş yeri kiralarken kira bedelinin belirlenmesinde mülkün özellikleri, değerinin yanı sıra bulunduğu lokasyon, ulaşım imkânları gibi çevresel faktörler belirleyici rol oynuyor. Kiracı ya da mülk sahibi olarak kira kontratlarını, her dönem (genellikle yıllık olarak) güncellenecek şekilde düzenlemelisiniz. Kira kontratları, her yıl kira bedelinde yapılacak olan zamlarla ilgili maddeleri de içeriyor.
Kira sözleşmelerini sözlü ya da yazılı olarak düzeneleyebiliyorsunuz. Kira artış oranı da genellikle yapılan kira sözleşmelerinde yer verilen ilgili maddelerle açıklanıyor. Kiralama dönemi boyunca da sözleşmede kira artış oranına ilişkin belirtilen şartlar her iki taraf için de geçerli oluyor. Kira artışı her halükârda belirlenmiş olan tüketici fiyat endeksi (TÜFE) oranını geçemeyecek şekilde hesaplanması gerekiyor.
Kira artış oranı genellikle kira kontratının yenilendiği ayda yapılıyor. Örneğin Kasım 2022 döneminde imzaladığınız kira kontratı için belirlenen kira tutarı Ekim 2023 dönemine kadar aynı kalmak kaydıyla her ay ya da belirlenen periyotlarda ödüyorsunuz. 1 yıl sonra yani Kasım 2023 dönemi için kira artışı söz konusu oluyor. Uzun süreli yani birden fazla yıl için imzalanan, tarafı olduğunuz kira kontratlarında da 1 yıl sonra kira tutarında artış yapma hakkınız mevcut.
Kira artışları varsa sözleşmede belirtilen orandan ya da özel bir madde yoksa TÜFE oranından fazla olduğunda kiracılar için bu durumu kabul etmeme durumu meydana gelebiliyor. Bu gibi durumlarda meydana gelen uyuşmazlıklarda hukuki yollara başvurarak hakkınızı arayabilirsiniz.
Kira Artış Oranı Hesaplama
Kira artış oranı konut ve iş yerlerinde farklı şekilde uygulanıyor. Ülkemizde geçerli olan yasal düzenlemelere göre, konut kiralamalarında artış oranı sınırlaması bulunuyor. Halihazırda yürürlükte olan yasal mevzuat gereği; 1 Temmuz 2024 tarihine kadar geçerli olacak şekilde konutlarda yüzde 25’in üzerinde kira artışı yapılamıyor.
İş yeri kiralamalarında yeni kira tutarı belirlenirken de TÜFE esas alınıyor. Örneğin; TÜFE'nin yüzde 72 olarak açıklandığı bir yılda 10 bin TL olarak ödediğiniz mevcut kiranızı bir sonraki dönemde 17 bin 200 TL şeklinde ödüyorsunuz. Basitçe anlatmak gerekirse, mevcut iş yeri kiranıza yanıstmanız gereken kira tutarını bulmak için mevcut kira tutarınızı artış yapılacak oranla çarptıktan sonra 100'e bölerek bulabilirsiniz. Bu tutarı mevcut kiranızın üzerine eklediğinizde zamlı kira tutarına ulaşabilirsiniz. Kira artış oranı: (10.000 * 72)/100 = 7.200 TLMevcut kira (10.000) + Kira Artış Oranı (7.200 TL) = Yeni dönemde ödeyeceğiniz kira (17.200 TL)
TÜFE ile kira oranı hesaplama nasıl yapılır?
Kiralara yapılan zamlar ve sınırlamalar da enflasyon (12 aylık ortalama tüketici enflasyonu - TÜFE) oranı baz alınarak yapılıyor. Türkiye İstatistik Kurumu tarafından her ayın ilk haftası açıklanan enflasyon verileri kira sözleşmelerindeki artış oranını belirliyor. Yukarıda örneğini bulabileceğiniz işlemleri yaparak siz de enflasyon oranında artırılmış yeni kira tutarınızı hesaplayabilirsiniz. Ancak enflasyon oranında kira artış uygulaması 2024 yılının Temmuz ayına kadar sadece iş yerlerinde geçerli oluyor. Kira artışlarını kontrol altına alabilmek adına uygulanan yasal düzenlemeye göre, ülkemizde konut kiralamalarında yüzde 25 kira artış sınırlaması uygulanıyor. Uygulama kaldırıldığında konut kiraları için artış hesabını aynı yöntemlerle gerçekleştirebilirsiniz
Sözleşme şartlarına bağlı olarak kira artışları sadece yıllık olarak değil belirli dönemlerde de gerçekleştirilebiliyor. O nedenle, kiracı da kiralayan da olsanız kira kontratı düzenlenmeden önce karşı taraf ile kira artış tutarı ve artış dönemleri üzerinde mutabık olmanız ve bu durumu yazılı olarak sözleşmeye aktarmanız büyük önem taşıyor. Kira artışı oranı ya da dönemi hususunda sözleşemelerde herhangi bir madde olmaması durumunda ilgili yasalarda belirtilen yükümlülükler ve sorumlulukların geçerli olduğunu unutmamalısınız.
