Günlük hayatta konut ve araba satışları ile daire kiralamada karşılaşılan kapora aslında çok daha fazla ticari işlemde uygulanmaya devam ediyor. İki tarafı da güvence altına alan kapora hedeflenen ticari işlem gerçekleşinceye kadar tarafların ön anlaşması olarak kabul edilebiliyor. ‘’Kapora nedir, neden verilir?’’ soruları da merak edilenler arasında yer alıyor. Taraflar mevzu bahis ticari işlem için anlaşmaya varsa bile bazen işlemin gerçekleşmesi adına belirli bir süre farklı nedenlerle beklemesi gerekebiliyor. Peki, tam olarak kapora ne demek ve hangi ayrıntılara dikkat edilmesi tavsiye ediliyor?
Kapora Nedir?
Araç ya da konut alım satımında ya da daire veya başka bir maddi ürünü kiralama aşamasında mal sahibi veya satıcı ile kiralayacak kişi ya da alıcı belirli bir ücret üzerinde anlaşmaya varabiliyor. Ancak bu anlaşma resmiyete geçene kadar bazen beklemek gerekebiliyor. Örneğin, tapu dairelerinden randevu alınamaması ya da noterde sıra veya başka sebeplerle işlemlerin kapalı olması nedeniyle yapılan anlaşmanın resmi nitelik kazanması gecikebiliyor.
Alıcı ya da kiralayıcı tarafından mal sahibine ödenen ön ücret ile tarafların anlaşmaya vardığı kabul ediliyor. Alıcı malı satın almaktan vazgeçerse ya da aynı şekilde kiralayıcı kiralama işleminden haksız sebeple vazgeçerse verdiği kapora iade edilmiyor. Bu da mal sahibinin maddi zarara uğramasını engelliyor. Ancak mal sahibi satma ya da kiralama işleminden vazgeçerse aldığı kaporayı iade etmek zorunda oluyor.
Eğer taraflar sözleşmeye cayma bedeli de eklediyse kapora iadesine ek olarak mal sahibi cayma bedeli de ödüyor. Bu sayede kiralayıcı ya da alıcının hakları da korunmuş oluyor. Öte yandan genellikle verilen kapora ticari işlemin gerçekleştiği esnada belirlenen ücretten düşüyor.
Örneğin, ev satın almak isteyen kişi, 1 milyon TL değerindeki bir ev için 20 bin TL’lik bir kapora ödemesi gerçekleştirdiyse mal sahibine 980 bin TL daha ödeme yapabiliyor. Ancak tarafların tüm bu detaylar için öncesinde anlaşma yapmış olması ve buna göre sözleşme imzalamış olması gerekiyor.
Kapora Neden Verilir?
Anlaşılan ticari işlem gerçekleşinceye kadar tarafların caymalarını engellemek amacıyla kapora vermek gerekebiliyor. Bu alıcının ya da kiralayıcının ürüne ilişkin ilgisini netleştirirken cayma durumunda mal sahibinin maddi zarara uğramasını engelliyor. Bu sebeple, karar almadan önce dikkat edilmesi gereken detaylar ön plana çıkıyor.
Aynı şekilde mal sahibi ticari işlemi yapmaktan vazgeçerse kapora iadesi gerçekleşeceği için alıcı ya da kiralayıcının olası hak kaybı korunmuş oluyor. Bütün işlemlerin resmi bir şekilde ilerleyebilmesi için kapora sözleşmesi imzalamak ve duruma resmiyet kazandırmak gerekiyor.
Ne Kadar Kapora Vermek Gerekir?
Kapora ödemesi yapılırken malın gerçek ücreti üzerinden bir değerlendirme yapılıyor. Aynı zamanda bekleme süresi de hesaba katılıyor. Burada esas olan konu tarafların kendi aralarında yaptıkları anlaşma oluyor. Mal sahibi dilerse kapora miktarını oldukça düşük de tutabiliyor. Ancak kiralamalarda genellikle malın %10’u kadar kapora talep ediliyor. Satın almalarda ise bu oran yüzde 1 ile yüzde 3 arasında değişebiliyor. 1 milyon TL’lik bir ev için 2 bin TL’lik kapora ödemesi oldukça düşük kalacağı için burada genellikle yüzde 1 tercih ediliyor.
Kapora Geri Alınır mı?
Kapora sözleşmesinde bu durum açık şekilde belirtilmesi gerekiyor. Taraflardan alıcı kesim haksız sebepten dolayı kiralamaktan ya da satın almaktan vazgeçerse kaporayı geri alamıyor. Ancak mal sahibi ya da kiralayıcı ticari işlemden vazgeçerse kiralayıcı ödediği kaporasını geri alıyor. Bütün bu iade ve iptal süreçlerinin sözleşmede açıkça belirtilmesi gerekiyor. Aksi takdirde çeşitli sorunların ortaya çıkması kaçınılmaz olabiliyor.
Kapora ve Cayma Bedeli Arasındaki Fark Nedir?
Cayma bedeli daha çok kiralayıcının ya da alıcının hakkını korumaya yönelik oluyor. Mal sahibinin satıştan vazgeçmesi durumunda alıcı sadece kaporasını geri almaz aynı zamanda cayma bedeli de talep edebiliyor. Çünkü kapora ödenen miktar oluyor. Ancak geçen sürede alıcı hak kaybına uğramış olabiliyor. Kapora alıcının ödediği ön ödeme olarak kabul edilirken, cayma bedeli mal sahibinin anlaşmayı iptal ettiği için kaporaya ek olarak ödediği ücret oluyor. İki ayrı durum ile ilişkili detayların en ayrıntılı şekilde değerlendirilmesi büyük bir önem taşıyor.
